Dyskryminacja energetyczna w Małopolsce? 

Już w dniu 22.12.2021 na dzienniku podawczym Urzędu Marszałkowskiego zostało złożone stosowne zawiadomienie o utworzeniu komitetu obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej pod nazwą „Tak dla palenia drewnem, stop gazolobby”. Teraz wojewódzki samorząd otrzyma obywatelski projekt uchwały ze stosowną ilością podpisów Małopolan,  który ma na celu wprowadzenie zmian w uchwale antysmogowej. 

“W związku z kryzysem energetycznym i drastycznie rosnącymi cenami gazu, a zarazem brakiem wystarczających środków finansowych gmin na dofinansowanie wymiany źródeł ogrzewania, uzasadniona jest zmiana terminu wymogów dotyczących wymiany kotłów na terenie województwa małopolskiego i wydłużenie go o 3 lata dla kotłów bezklasowych.” – czytamy w uzasadnieniu proponowanej uchwały – “Ponadto, w związku z brakiem istotnej poprawy jakości powietrza w Gminie Kraków na tle innych miast Polski, gdzie zakaz palenia nie obowiązuje, zasadnym jest dopuszczenie możliwości spalania biomasy w kominkach, co również jest społecznie oczekiwaną zmianą. (…) W dniu 14 grudnia 2021 roku Kraków widniał na 1 miejscu  w smogowym rankingu świata. Oficjalne dane dostępne w Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) za rok 2020 wskazują, że mimo całkowitego zakazu palenia węglem i drewnem, stężenia benzo(a)pirenu w Krakowie nadal pozostają na najwyższym poziomie wśród miast wojewódzkich.(…) Należy mieć na uwadze, że skazywanie rodzin na drogi gaz czy prąd i blokowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii jakim są drewno i pelet to dyskryminacja energetyczna niespotykana w krajach UE. Każdemu powinno się zapewnić możliwość wyboru ekologicznego ogrzewania, nie zawężonego do gazowego lobby, tj. niemieckich pieców i ruskiego gazu.”

“Chcemy mieć wybór ekologicznego ogrzewania” 

Głównym liderem stowarzyszenia i akcji “Stop gazolobby” jest Bartłomiej Krzych – niezależny działacz społeczny, mieszkaniec gminy Wieliczka, z zawodu ekonomista, absolwent UE i AGH w Krakowie. Swoje postulaty i opracowania przedstawia na stronie internetowej panbartek.pl 

“Zaprzestanie skazywania ludzi na drogi gaz” – tak określa główny cel obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, jaka zostanie skierowana do władz województwa małopolskiego – Ceny gazu rosną o 54% dla domów i 300-400% dla firm. W Krakowie zakazano palenia drewnem, a już za rok zakazane będą bezklasowe piece, w tym kominki w całej Małopolsce. Za 2 lata – uwolnienie cen gazu, co może oznaczać dalsze drastyczne podwyżki cen gazu dla domów. Chcemy mieć wybór ekologicznego ogrzewania. – czytamy na stronie internetowej. 

Akcja ma być również “odpowiedzią na żądania alarmów smogowych do wprowadzenia całkowitego zakazu stosowania drewna i węglem w Małopolsce pod groźbą kar i odszkodowań”. 

“Tam gdzie smog największy, zachorowalność na raka mniejsza” – wynika z analizy opartej o oficjalne dane GUS i GIOŚ

Stowarzyszenie “Otwarta Wieliczka” w styczniu 2022 roku opracowało dwie analizy – pierwszą dotyczącą wpływu zakazu palenia w Krakowie na zmiany stężeń benzo(a)pirenu na tle innych miast wojewódzkich, z której wynika, że “mimo zakazu palenia poprawa powietrza w Krakowie nie jest większa niż w innych miastach wojewódzkich, które zakazu nie wprowadziły”.

Drugie z opracowań to uproszczona analiza dotycząca wpływu smogu na zdrowie na przykładzie kilku miast w Polsce – w tym Nowego Targu, jako miasta z dużymi stężeniami benzo(a)pirenu i pyłów PM10. 

Do analizy wykorzystującej oficjalne dane statystyczne (GIOŚ, EEA, GUS) zostały wybrane 3 miasta z południa Polski, charakteryzujące się ponadnormatywnymi stężeniami pyłów zawieszonych i benzo(a)pirenu w stopniu ekstremalnym (poza Nowym Targiem były to Rybnik i Nowy Sącz) oraz 3 nadmorskie miasta z północy Polski (Koszalin, Szczecin, Gdańsk), charakteryzujące się najniższymi wskaźnikami zanieczyszczeń powietrza w Polsce (w normie lub blisko normy).

“Analiza danych statystycznych wykazuje brak negatywnego wpływu wysokich stężeń pyłów zawieszonych na długość życia i zachorowalność na nowotwory. Analiza statystyczna wskazuje wręcz odwrotną zależność – tam gdzie smog największy, tam zachorowalność na raka mniejsza” – czytamy we wnioskach – Należy stwierdzić, iż w przypadku tak istotnie przekroczonych norm powietrza, powinna występować istotna dodatnia korelacja między ilością zgonów na nowotwory lub istotnie ujemna zależność miedzy długością życia. Niniejsza analiza, choć uproszczona, to oparta o oficjalne, niezależne dane jest zatem twardą podstawą do kwestionowania ustalonych poziomów norm zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza benzo(a)pirenu – twierdzą autorzy dokumentu. 

Analiza wykazała, że w Nowym Targu w latach 2017-2020 odnotowano znacząco mniej zgonów z powodu nowotworów w porównaniu z każdym z miast objętych analizą. Średnia z tych czterech lat, liczona na 100 tys. mieszkańców wynosi tu 208,1, w Nowym Sączu – 263,2, w Rybniku – 281,6, a w każdym z pomorskich miast przekracza 312.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku ilości zgonów z powodu chorób układu krążenia. W Nowym Targu jest to 383,1, w Rybniku na Śląsku – 384,5, w Nowym Sączu – 422,1,  Koszalinie – 418,8, Gdańsku – 465, a w Szczecinie – 530,7.

Oczekiwana długość życia mężczyzn mieszkających w Nowym Targu wynosi 74,5 lat – to tyle samo co w Gdańsku i Szczecinie oraz więcej niż w Rybniku i Koszalinie. Nowy Targ ustępuje tu jedynie Nowemu Sączowi, gdzie statystyki pokazują wartość 74,9 lat.

Jeśli chodzi o kobiety, oczekiwana długość życia wynosi w Nowym targu 82,5 (Nowy Sącz 82,6), w każdym z pomorskich miast – 81,3, a w Rybniku – 80,9.

Dokładne dane statystyczne – w załączonej analizie. 

UPDATE z 13.04.2022:

Nowotarski Alarm Smogowy przesłał do nas komentarz do powyższego artykułu. Znajduje się on w linku poniżej:

“Nieprawdą jest, że alarmy smogowe żądają całkowitego zakazu stosowania drewna i węgla”