Wszystkich uczestników wydarzenia przywitał burmistrz Nowego Targu Grzegorz Watycha, na wstępie pozdrawiając słowackich samorządowców z przyjacielem Jánem Ferenčákiem, primátorem Miasta Kieżmark na czele. 

-Liczymy na to, ze wkrótce będziemy mogli spotkać się wspólnie już na wydarzeniach, imprezach organizowanych w tradycyjnej formie. Życzę wszystkim udanego odbioru, wniosków, które z tej konferencji wypłyną i przede wszystkim wzmocnienia tych rodzinnych zwyczajów, które być może teraz osłabły, na skutek zamknięcia w domach, ale realizacja tego projektu przypomina, że zwyczaje po jednej i drugiej stronie Tatr są bardzo mocne i na tym opiera się nasza kultura, którą niesiemy w przyszłość ku kolejnym pokoleniom – mówił burmistrz Nowego Targu.

W tematykę samej konferencji wprowadziły wykłady pracowników naukowych UJ. Dr Justyna Cząstka-Kłapyta, etnolog, etnomuzykolog i dr Piotr Kłapyta, geograf z Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej wygłosili wykład na temat kosmogonicznych źródeł kultury, natomiast  dr hab. Stanisława Trebunia-Staszel, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprezentowała wykład dotyczący “Obrzędowości rodzinnej w refleksji i teorii antropologicznej”. 

Kolejnymi prelegentkami ze strony polskiej były: mgr Maria Kukuc-Frączysta, kierownik Zespołu Regionalnego Giewont, która mówiła o narodzinach oraz związanych z nimi wierzeniami i praktykami magicznymi na przykładzie Podhala; Anna Łabunowicz i Dorota Trebunia– studentki Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu, które przedstawiły prezentację “Czas zaślubin w kulturze Podhala – dawniej i dziś”, oparty na badaniach terenowych przeprowadzonych na terenie wsi: Dział, Ciche Górne, Kościelisko, Poronin i Suche oraz Ewa Piszczek, studentka  etnologii i antropologii kulturowej na UJ, która zaprezentowała referat “Zwyczaje i obrzędy funeralne w relacjach najstarszych mieszkańców Podhala”.

Analogiczne prezentacje, dotyczące słowackich zwyczajów związanych z narodzinami, zaślubinami i śmiercią przedstawiały: mgr Erica Cintulova, dyrektor Muzeum w Kieżmarku, ing. arch. Marek Reznicky, kierownik Zespołu Magura w Kieżmarku oraz mgr Monika Pavelcikova, etnograf w Muzeum Stara Lubovnia. 

Konferencję poprowadziła Katarzyna Put, Naczelnik Wydziału Kultury Sportu i Promocji Urzędu Miasta Nowy Targ, koordynatorka projektu. Przy jego realizacji współpracuje także Iwona Króżel, inspektor Wydziału Kultury Sportu i Promocji UM Nowy Targ. 

-Ten projekt zmobilizował nas do tego, żeby sięgnąć do tradycji naszych przodków, ale wydarzyło się też coś niezwykłego. Dzięki temu przedsięwzięciu ujawniły się młode, podhalańskie badaczki, talenty i to jest coś niesamowitego. Pomyślałam sobie, że dopóki takie osoby będą na Podhalu to z nami, z naszą kulturą nie będzie źle. Osoby, które dzisiaj prezentowały swoje referaty włączyły się w gromadzenie materiału etnograficznego, a dzisiaj fantastycznie, profesjonalnie zaprezentowały to, co udało się zgromadzić w terenie – podsumowała dr hab. Stanisława Trebunia -Staszel.

W ramach projektu przygotowywana jest także publikacja pod red. dr hab. Stanisławy Trebuni-Staszel i Eriki Cintulovej, dotycząca rodzinnych zwyczajów i obrzędów mieszkańców pogranicza polsko-słowackiego.  Będzie ona zawierała część fotografii spośród blisko tysiąca, jakie nadesłano w ramach ogłoszonego przez UM konkursu. Pozostałe będą zaprezentowane na wystawie. Specjalnie na potrzeby powstania publikacji, w ramach projektu przeprowadzono też badania etnograficzne pod kier. dr hab. Stanisławy Trebuni-Staszel. Publikacja będzie dostępna w 2 tys. bezpłatnych egzemplarzy.

Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregion Tatry oraz budżetu państwa z Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska – Słowacja 2014 – 2020.

Zapis całości konferencji – poniżej. 

–