Unikatowa maszyna została doprowadzona do pełnej sprawności technicznej dzięki specjalistycznemu remontowi konserwatorskiemu, który udało się zrealizować ze środków unijnych. W ramach transgranicznego projektu  zakupiono też “nowe” eksponaty do Muzeum Drukarstwa – maszynę drukarską typu „Boston” pochodzącą z Drukarni Ignacego Borka oraz gilotyny introligatorskie z XIX wieku. Dziś odbyła się ich prezentacja.

W warsztatach typograficznych poprowadzonych przez Janusza Karpińskiego z Krakowa i Eryka Woźniaka z Łomży, uczestniczyła młodzież z Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem oraz z pracowni grafiki Pani Marii Mrożek z Powiatowego Centrum Kultury w Nowym Targu. 

Specjaliści najpierw dokonali wyprowadzki maszyny z piętra ratusza do pomieszczenia ekspozycyjnego na parterze Muzeum Drukarstwa, następnie gruntownej renowacji i rekonstrukcji brakujących lub uszkodzonych elementów unikatowego zabytku, na koniec szczęśliwie uruchomili precyzyjny mechanizm.

Dla tych młodych ludzi, którzy na zajęciach wchodzą w tajniki grafiki komputerowej, poznanie sekretów XIX-maszyny drukarskiej, z możliwością mieszania farby, kręcenia kołami zamachowymi, nakładania papieru i suszenia odbitek dopiero co uruchomionej perełki na skalę światową – było frapującą podróżą w czasie.

– Ciekawostką jest, że podczas warsztatów użyte zostały matryce wykonane w Gdańsku, ale według projektów stworzonych w Muzeum Drukarstwa, inspirowanych starymi pocztówkami, głównie z 1898 roku – mówi Wiktoria Kowalczyk-Szlaga z Muzeum Drukarstwa.

Pierwszą odbitkę – dokument wydrukowany na papierze czerpanym ze słowackiej Ludrovej, z herbami najjaśniejszego cesarza Franciszka Józefa i drukarzy z pogranicza Austro-Węgier, renowatorzy mieli przyjemność oddać w ręce burmistrza Grzegorza Watychy.

Dla wysokiej klasy specjalistów w dziedzinie mechaniki i poligrafii, pasjonatów swoich dziedzin, uruchomienie zabytku było sprawdzianem precyzji i skuteczności całej renowacji oraz montażu. Niektóre elementy maszyny trzeba było rekonstruować z udziałem przedstawicieli ginących zawodów.

– Zaczęliśmy w zeszłym roku w czerwcu, zakończyliśmy z powodzeniem w grudniu – przypomina Janusz Karpiński, specjalista w dziedzinie mechaniki. – 640 godzin moi znajomi z obróbki skrawaniem przepracowali na obrabiarkach. Licząc nasze godziny, wychodzi na to, że przepracowaliśmy 910 godzin. Jeżdżąc z do Krakowa do Nowego Targu i z powrotem, pokonałem prawie 11 tysięcy kilometrów.

Drukowanie, którego pokaz zafundowali wykonawcy renowacji i uruchomienia – to, jak się przekonali uczestnicy warsztatów – sztuka wymagająca przede wszystkim dokładności i cierpliwości. Bez tego nie będzie efektu. Dla obu panów natomiast prowadzenie warsztatów było nie tylko instruktażem i objaśnieniem, ale i czuwaniem nad bezpieczeństwem.

Owoc żmudnej pracy obu panów i nabycie przez MOK dwóch jeszcze maszyn – dają muzealnej placówce szerokie pole do różnorakich działań. Uruchomienie c.k. austriackiej perełki było tylko ich dobrym początkiem.

Sprawność drukarska maszyny z manufaktury Helbig & Müller to oczywiście szansa na nie tylko na interaktywne zajęcia podobne pierwszym warsztatom typograficznym czy przyciągnięcie wycieczek, ale i na drukowanie pamiątkowych kart pocztowych w stylu retro. Miasto o tym już myśli. Maszyna oczywiście będzie uruchamiana, ale nie za często, żeby staruszki nie zmęczyć.   

Do późnych godzin wieczornych wszyscy chętni mogli zwiedzić muzealną wystawę stałą oraz oficynę drukarską z dawnym wyposażeniem pochodzącym z nowotarskiej drukarni Ignacego Borka. Z kolei w Muzeum Podhalańskim w Ratuszu, poza stałymi ekspozycjami czekała też świeżo otwarta wystawa malarstwa Karola Kostura.