Z nowotarskiego ratusza – widok na Bardejov
SŁOWACJA – NOWY TARG. Perła średniowiecznej architektury i korony węgierskiej, miasto z historią sięgającą neolitu, rozlicznymi więzami połączone z Polską – słowacki Bardejov. Teraz może je – jak przez okno – podejrzeć każdy, kto odwiedza nowotarski ratusz. Piękna i cenna wystawa, która cztery lata wędrowała po Polsce, trafiła i do stolicy Podhala. Na otwarciu, oprócz dwóch twórców wystawy, dra Františka Gutka i Marcela Tribusa, gościł konsul Republiki Słowacji – Slavomir Nagy.

Historia wielu wieków, dostojne piękno okazałych zabytków, układ urbanistyczny z XV-XVI wieku obwiedziony kamiennym murem i basztami, monumentalna bazylika św. Idziego z unikatowymi, gotyckimi ołtarzami skrzydłowymi, gotycko-renesansowy ratusz, w którym ma siedzibę Muzeum Szariszskie – to oblicze Bardejova – miasta w 2000 roku wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Świadectwo wielokulturowości i charakteru tej perły Preszowskiego kraju to żydowska część Bardejova.
Ponad 33-tysięczny miejski organizm otacza wieniec urokliwych drewnianych cerkwi rozsianych w pobliskich miejscowościach. Wiele z nich kryje cudowne ikonostasy. Z artyzmem i precyzją wykonane miniatury tych prawosławnych świątyń można teraz oglądać na wystawie w ratuszu.
Bardejov to przy tym prastary ośrodek wszelakich rzemiosł i sztuk, kultywowanych przez współczesnych rękodzielników i artystów. Swój rozwój na przestrzeni wieków zawdzięcza położeniu na szlaku handlowym z Półwyspu Bałkańskiego do Polski i na Ruś. Kupcy przywozili stąd do Polski m.in. wina tokajskie. Sercu Podhalan Bardejov powinien tym bliższy, że we XII wieku, za sprawą przybyłych z Polski zakonników, powstał tu cysterski klasztor. W polskim władaniu ta wtedy jeszcze osada słowiańska pozostawała do I połowy XIII wieku. Potem stała się częścią królestwa Węgier, wyrastając na jedno z największych i najbogatszych miast jego górnej części.
Zabytki i ślady bogatej historii Bardejova, piękno jego okolic z dobrodziejstwem wód mineralnych, puls współczesnego życia tego osobliwego miejsca, – można poczuć, oglądając zdjęcia starówki, reprodukcje dokumentów i architektoniczne detale ujęte w prostokąty starych, drewnianych ram. To pozwala niezwykłość miejsca widzieć jak przez okna. Cenna wystawa została zaaranżowana w odnowionych wnętrzach Muzeum Podhalańskiego na piętrze ratusza. Makiety cerkwi są wyeksponowane w szklanych gablotach.
Co więcej – na wernisażu wędrującej wystawy pojawili się jej twórcy: dr František Gutek – dyrektor Muzeum Szariszskiego w Bardejovie i Macel Trybus – dyrektor centrum kulturalno-turystycznego oraz Polsko-Słowackiego Domu w Bardejovie. Rangę wydarzenia podniosła obecność konsula Republiki Słowacji – Slavomira Nagy’ego. Efektowna wystawa została bowiem przygotowana przez Urząd Miasta i Muzeum Szariszskie w Bardejowie oraz Konsulat Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie i Instytut Słowacki w Warszawie, we współpracy z Muzeum Zamojskim w Zamościu, Muzeum Okręgowym w Tarnowie, Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Głogowie i Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim. Nowotarskiemu otwarciu w murach ratusza wystawy, na którą zapraszają Burmistrz i Miejski Ośrodek Kultury, towarzyszyła projekcja filmu o Bardejovie, towarzyszyły też wydawnictwa zachęcające do zanurzenia się w historii i uroku wspaniale zachowanego średniowiecznego grodu, dziś – turystycznej atrakcji na skalę światową.
(asz)
Komentarze