Trzy lata przed setną rocznicą bitwy, która ocaliła Polskę i Europę przed bolszewicką nawałą; rok przed stuleciem odzyskania niepodległości; przy tablicy sławiącej Cud nad Wisłą, a ufundowanej w 10. jej rocznicę, odsłoniętej dwa lata później; do szczupłego grona zebranych na rynku nowotarżan przemówił gospodarz miasta. 

 – Trzeba oddać hołd tym, którzy walczyli za wolną Polskę, stając pod bronią w czasie zdawałoby się beznadziejnym – mówił burmistrz Grzegorz Watycha. – Na wezwanie Naczelnego Wodza społeczeństwo słabego, dopiero rodzącego się państwa, zmobilizowało się, żeby z całej Europy, z całego świata powołać armię silną, prawie milionową, która zatrzymała radziecką ofensywę na Polskę i dalej, na Europę. Dlatego winni jesteśmy pamięć o tym męstwie, o sile polskiego oręża. Z okazji tego święta i tej rocznicy wszystkim tym, którzy dzisiaj służą i bronią naszej Ojczyzny, walczą też w różnych częściach Europy w ramach wojsk sojuszniczych – chciałbym złożyć najserdeczniejsze życzenia: niech nasze wojsko będzie silne duchem, ale też mocne nowoczesnym uzbrojeniem, a wtedy nasze poczucie bezpieczeństwa będzie o wiele większe. Tym bardziej, że stajemy wobec nowych, nieznanych jeszcze zagrożeń i oby nie trzeba było korzystać z tej siły militarnej.  

Wiązanki składali pod tablicą przedstawiciele władz miasta i rodzin żołnierzy AK. 

Na uczestników obchodów we wnętrzu ratusza czekała wystawa „Generał Józef Haller i jego podhalańscy żołnierze”. Przygotował ją Robert Kowalski – historyk i kierownik Muzeum, na bazie bogatych zbiorów tej placówki, sięgając także po cenne archiwalia Centralnego Archiwum Wojskowego, Centralnej Biblioteki Wojskowej, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, Archiwum Narodowego w Krakowie, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Marynarki Wojennej, Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej i Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Nowym Targu. 

Dokumenty, pamiątki, fotografie mogą zaciekawić miejscowych, bo Podhalańska Placówka Związku Hallerczyków, z siedzibą w Nowym Targu, zakładana przez Teofila Zubka i Józefa Krauzowicza, działała od 1928 roku, trzy lata później miała już zachowany w Muzeum i eksponowany na tej wystawie sztandar. Sam gen. Haller bywał na Podhalu kilkakrotnie, uczestnicząc w święceniu sztandaru oraz zjazdach Hallerczyków w Zakopanem, Chochołowie, Czarnym Dunajcu. Ciekawostki i unikaty wystawy to – oprócz autentycznego munduru – trzy autografy generała oraz szarotka z sukna noszona na lewym rękawie munduru przez jego żołnierzy-Podhalan. Wernisaż pozwolił też na przypomnienie genezy formowanej przed wiekiem „Błękitnej Armii”, formowanej we Francji, w USA i we Włoszech, głownie z polskich jeńców wojennych i emigrantów zarobkowych.  

Obok pamiątek i zdjęć obrazujących dzieje tego polskiego wojska po zaciągu w różnych krajach – inne tablice pokazują rodzinne korzenie, życie prywatne i społeczną aktywność Naczelnego Dowódcy wszystkich Wojsk Polskich, komendanta Legionów, ale też komendanta Polowych Drużyn Sokolich, harcmistrza, przewodniczącego ZHP, zawsze otoczonego młodzieżą działacza politycznego i społecznego.  

Z powodu planowanego remontu sali reprezentacyjnej, ekspozycję do połowy września będzie można oglądać w Urzędzie Miasta, obok biura Rady Miasta. Po Jarmarku Podhalańskim ciekawa i cenna wystawa wróci do ratusza. 

Ostatnim punktem nowotarskich obchodów była projekcja dokumentalnego filmu sprzed 14 lat – „Błękitny Generał”, w reżyserii Ewy Szakalickiej, o zmarłym w Londynie wielkim dowódcy i patriocie, którego prochy wróciły do Ojczyzny w 1993 r., z inicjatywy harcerzy i spoczęły w  kościele garnizonowym w Krakowie.     

/asz