Jak wyjaśniają organizatorzy obchodów, przed II wojną światową w Czarnym Dunajcu i okolicy mieszkało kilkuset Żydów. Prowadzili tutaj handel, byli właścicielami sklepów, piekarni, karczm, młynów, warsztatów. Pracowali jako kramarze, rzeźnicy, szewcy, krawcy, ale też jako adwokaci, lekarze i nauczyciele, kilku z nich było też radnymi. W budynku przy ul. Sienkiewicza działała synagoga, było też kilka innych domów modlitwy, mykwa i cmentarz. Żydzi z Czarnego Dunajca mówili po polsku, znali gwarę góralską, chodzili do szkół ze swoimi góralskimi sąsiadami, byli ważną częścią przedwojennej społeczności miasteczka.

28 sierpnia 1942 r. to data symboliczna – jest to ostatni dzień istnienia społeczności żydowskiej w Czarnym Dunajcu. Dwa dni później większość żydowskich mieszkańców Podhala została przetransportowana w strasznych warunkach pociągiem z Nowego Targu do obozu w Bełżcu, gdzie zginęła.

 – 28 sierpnia przypominamy o tych strasznych wydarzeniach, największej tragedii w historii miejscowości, bo w czasie Zagłady zginęło kilkuset mieszkańców Czarnego Dunajca i okolicznych wsi. Oddajemy hołd ofiarom Holokaustu z naszego regionu – mówił w poniedziałek Michał Szaflarski, organizator obchodów 81. rocznicy zagłady Żydów z Czarnego Dunajca.

Uroczystości rozpoczęły się od wspólnej modlitwy. Recytowane były psalmy po hebrajsku, padło także Ojcze Nasz po polsku. Wśród uczestników nie zabrakło Polaków-katolików, Polaków-Żydów, a także potomkowie pomordowanych, którzy na czarnodunajecki cmentarz przyjechali z zagranicy, m.in. z Danii. 

– Żydzi mieszkali tu od dawna, byli sąsiadami naszych dziadków, ale po wojnie w Czarnym Dunajcu nie było już społeczności żydowskiej. Nieliczni, którzy ocaleli zginęli po wojnie lub wyjechali za granicę. Chcemy przypominać o tym, że kiedyś tutaj żyli – dodaje Szaflarski.

Obchody zakończono wieczorem w synagodze w Czarnym Dunajcu, gdzie miał miejsce koncert Ryfki Foremniak.

W ramach stypendium fundacji Forum Dialogu powstała strona internetowa dokumentująca historię Żydów z tego terenu. Znajdują się na niej między innymi historie rodzinne ze zdjęciami, dokumenty, indeks nazwisk przedwojennych mieszkańców, opis miejsc związanych z Żydami w mieście i relacje z działań poświęconych zachowaniu pamięci o nich. Znaleźć ją można TUTAJ.