Św. Jan Kanty z nowotarskiego rynku – odnowiony jeszcze w tym sezonie!
Zlokalizowana na nowotarskim rynku, zabytkowa kapliczka św. Jana Kantego już za kilka tygodni odzyska blask i nowy wygląd. Prócz prac konserwatorskich, ten nieduży, ale znaczący obiekt małej architektury zostanie dodatkowo zabezpieczony przed destrukcyjnym działaniem gołębi. Koszt tej niezbędnej renowacji pokryje w całości miasto.
Prace konserwatorskie zabytkowej kapliczki wykona w najbliższych tygodniach Jan Chodorowicz, który złożył miastu korzystniejszą ofertę (w sumie oferty były dwie). Prace będą wykonywane w sierpniu i wrześniu br. Aktualnie trwa załatwianie formalności z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Łączny koszt renowacji kapliczki to 22 830 zł, który zostanie pokryty z budżetu miasta. Prace obejmą konserwację figury, postumentu, daszku i ogrodzenia oraz montaż zabezpieczeń przeciw gołębiom: ekopików (specjalnych kolców) i siatki, która będzie chroniła obiekt przed ptakami, jednocześnie pozostając niemal niewidoczna dla zwiedzających.
Celem planowanych prac konserwatorskich jest przede wszystkim przywrócenie pięknemu, zabytkowemu obiektowi należnych walorów estetycznych poprzez powstrzymanie procesu destrukcji kamienia i metalu oraz zabezpieczenie przeciw działaniu gołębi. Jest to ważne tym bardziej, że kapliczka lokalizowana w najbardziej eksponowanej części miasta, w otoczeniu ławek i kawiarenek, gdzie zarówno mieszkańcy, jak i turyści spędzają czas wolny.
Choć aktualnie istniejąca kapliczka ma jedynie 113 lat, posiada o wiele starszą i ciekawą historię. Kapliczka w takim kształcie, w jakim funkcjonuje obecnie, miała prawdopodobnie kilka “poprzedniczek”, które odnawiano lub wymieniano na nowe.
Umieszczona w kapliczce rzeźba św. Jana Kantego powstała w 1904 roku z inicjatywy radnego Ignacego Moczydłowskiego. Przedstawia znaną legendę z życia św. Jana Kantego, wg której miał on jako profesor Akademii Krakowskiej w cudowny sposób skleić gliniany dzbanek rozbity przez dziewczynę z Łobzowa.
“Kanty idąc przez rynek krakowski dnia 16 czerwca r. 1464, usłyszał rzewny płacz i narzekanie służącej, która przypadkiem, bądź też z nieostrożności upuściła dzbanek mlekiem napełniony, a ten, jako naczynie gliniane, rozbił się i mleko się wylało. Biedna służąca obawiając się kary od srogiej swej gospodyni, krzykiem i łkaniem napełniała uszy ludu: Kanty zbliża się ku niej i cieszy ją uprzejmie, zbiera skorupy i składa je, zanosi gorące do Boga modły, i w przytomności ludu oddaje służącej cały dzbanek, każe jej od razu iść do rzeki Rudawy, obok murów Krakowa płynącej, i naczerpać do niego wody; tu znowu pada na kolana, i po krótkiej modlitwie zamienia wodę w mleko i oddaje stroskanej służebnicy.” (źródło: http://www.ultramontes.pl/zywoty_jan_kanty.htm)
Rzeźba umieszczona w kapliczce na nowotarskim rynku przedstawia właśnie tę scenę – ubranego w szaty kapłańskie świętego i klęczącą u jego stóp dziewczynę z rozbitym dzbanem.
Rzeźba wykonana jest z wapienia pińczowskiego i polichromowana, umieszczona na wysokim cokole i przykryta miedzianym daszkiem. Jeśli chodzi o walory artystyczne, jest poprawnie, akademicko wykonaną, pełnoplastyczną rzeźbą charakteryzującą się dużą dbałością o detal. Z pewnością była wykonana przez artystę o dobrym warsztacie, znajomości anatomii i warsztatu kamieniarskiego.
Została poświęcona 11 września 1904 roku przez proboszcza hrabiego ks. kanonika Michała Wawrzynowskiego. Co ciekawe, w jej fundamentach zakopano dokumenty fundacyjny – zamknięty w szklanej, a następnie cynkowej rurze pergamin z napisem
“W imię Boga”. Kapliczka ta została wystawiona w niepamiętnym (..?) a według podania na pamiątkę cudownego ocalenia biorących udział w procesji… przez ks. Jana Kantego przy zapadnięciu się ziemi w miejscu, na którym kapliczka ta stoi- została staraniem Ignacego Moczydłowskiego, rządów burmistrza m. Nowego Targu Mikołaja…r p. 1904 od fundamentów odnowiona a sama figura ŚW. Jana Kantego w miejsce drewnianej, z kamienia pińczowskiego wyrzeźbioną.”
Kapliczka w takim kształcie, w jakim funkcjonuje obecnie, miała prawdopodobnie kilka “poprzedniczek”, które odnawiano lub wymieniano na nowe. Obecną kapliczkę postawiono po wielkim pożarze nowotarskiego rynku w 1784 roku. Na planie katastralnym, który wykonano po odbudowie miasta w 1846 roku, w zachodniej części rynku zaznaczona jest kapliczka w otoczeniu czterech drzew. W prześwicie starej kapliczki rysuje się na tle jasnego nieba wyraźny kontur rzeźby Św. Jana Kantego i klęczącej u jego stóp postaci dziewczyny.
Rzeźba pochodząca z 1904 roku powtarza zatem ogólny schemat kompozycyjny poprzedniej rzeźby, drewnianej.
mat. UM
/os
Komentarze