Mobilne płuca – oddychają na parkingu starostwa

NOWY TARG. Przyjechały do nas z Oświęcimia. Pokrywająca je włóknina została wymieniona na czystą i przez dwa tygodnie będą z pomocą wentylatorów „oddychać” na parkingu starostwa, od strony Alei Tysiąclecia. Mobilne płuca pokażą, na co narażony jest system oddechowy mieszkańców w tym konkretnym miejscu.

Do tegorocznej kampanii Polskiego Alarmu Smogowego, pod hasłem „Zobacz, czym oddychasz! Zmień to!”, po raz kolejny dołączyło również Stowarzyszenie Program Czysta Polska. Ruszyła ona w połowie listopada i od tej pory do marca 7 mobilnych instalacji pojawi się w aż w 63 lokalizacjach na terenie 9 województw, pokazując społecznościom, jak zanieczyszczenia zawieszone w powietrzu osadzają się w naszych płucach. Biała materia pokrywająca instalację dwumetrowego modelu – zależnie od poziomu zanieczyszczenia powietrza – przybiera grafitowy, a nawet czarny kolor. Dzięki temu mieszkańcy na własne oczy mogą zobaczyć, czym tak na prawdę oddychają w swoim mieście.

Przedstawiciele Nowotarskiego Alarmu Smogowego oczywiście asystowali w przyjeździe jednej z takich platform do Nowego Targu.

– Płuca pokazują stężenia pyłu PM10 i pyłu PM2,5 – jeszcze groźniejszego, jeszcze bardziej szkodliwego dla naszego organizmu – informuje Magdalena Cygan, przedstawicielka Alarmu. – Pomiar toksycznego zapylenia umożliwia czujnik LookO2 umieszczony z tyłu instalacji. Sposób na zmniejszenie smogowej uciążliwości jest oczywiście tylko jeden i dobrze znany mieszkańcom: przede wszystkim wymiana i jeszcze raz wymiana najbardziej zanieczyszczających powietrze pieców – kopciuchów, które nie posiadają żadnych norm. Przypominam, że mamy czas do końca kwietnia na wymianę tych pieców. Potem wchodzą wymogi określone uchwałą antysomgową i będą nakładane mandaty. Zachęcam do udania teraz jeszcze do gminy lub do programu Czyste Powietrze pod dotację.

Mimo, że efekt prowadzonych wymian źródeł ciepła wciąż nie jest jeszcze satysfakcjonujący, to poprawa – w dużej mierze dzięki działaniom MPEC-u i z roku na rok coraz większej ilości przyłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej – jest już zauważalna.

– Może byśmy zobaczyli i odczuli, także byli w stanie pokazać na pomiarach, czy nasze 9 – 10-letnie działania dla pozbycia się smogu przyniosły efekt, gdyby nie to, że stacja pomiarowa została przesunięta – przypomina działaczka na rzecz ochrony powietrza. – Teraz tak naprawdę nie wiadomo, czy ta poprawa jakości powietrza to jest wynik wymian, czy zmiany pogody, czy też zmiany lokalizacji stacji.

Nowotarski Alarm Smogowy dysponuje ponadto wynikami badań przeprowadzonymi przez Europejskie Centrum Czystego Powietrza, a one pokazują, że zanieczyszczenie nie rozkłada się równomiernie i że ta nowa lokalizacja stacji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, na terenie Hali Gorce, jest korzystniejsza.

– Ilości ataków astmy w obszarze starej lokalizacji są akurat 0 46 procent wyższe niż w nowej lokalizacji, gdzie są wyższe tylko o 4 procent – dodaje Magdalena Cygan.

Kontrola wielkich kominów, które najbardziej dają się we znaki okolicznym mieszkańcom, to już zadanie Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska. Czasami nie ma innego sposobu niż zrobienie szumu medialnego wokół takiej uciążliwości.

– No, niestety, Nowy Targ, jeśli chodzi o substancję rakotwórczą, czyli benzoalfapiren, znajdujący się również w dymie papierosowym, jest na trzecim miejscu w rankingu Alarmu Smogowego za rok 2022 – nie pociesza reprezentantka Alarmu. – Wyprzedziły nas tylko Nowa Ruda i Sucha Beskidzka. – To wciąż są przekroczenia rzędu 1500 procent normy. Przypominam, że poziom bezpieczny tej substancji to jest jeden nanogram na metr sześcienny powietrza przez rok, a my mamy 15 nanogramów.

O poprawie jakości powietrza decyduje przede wszystkim tempo wymiany pieców. Np. Rybnik, który też miał smogowy problem, przystąpił do wymiany pieców w tempie 2 – 3 tysięcy emitorów rocznie. Podhalańskie miejscowości wymieniają rocznie 200 – 300 źródeł ciepła. I taki stan rzeczy ma swoją przyczynę.

– Samorządy lokalne – tak samo gminne, jak i powiatowe – mają środki znaczone, przeznaczone na wszelkiego rodzaju zadania z zakresu ochrony środowiska, m.in. na wymianę źródeł ciepła i na termomodernizacje – mówi Wojciech Krauzowicz, naczelnik wydziału ochrony środowiska w nowotarskim Starostwie Powiatowym. – My, z powodu tego, że tu działalności przemysłowej, związanej z korzystaniem ze środowiska jest niewiele – środków z tego pochodzących na gminnym czy powiatowym funduszu nie jest dużo – to są kwoty 40 – 50 tysięcy rocznie, a w przypadku większości gmin nawet takich kwot nie ma, więc nie mamy czym dysponować. Wiadomo, że w znacznie lepszej sytuacji są gminy z terenów uprzemysłowionych, ponieważ tam tych pieniędzy jest znacznie więcej. Tam te kwoty idą nawet w miliony złotych.