Założenia lokalnej uchwały antysmogowej przedstawiała dziś radnym mec. Małgorzata Smolak – prawniczka, od blisko dekady specjalizująca się w prawie ochrony środowiska i energetycznym. Współpracowała przy powstaniu krakowskiej uchwały antysmogowej, a teraz – w ramach programu LeadAir – została wyznaczona jako doradca w nowotarskim samorządzie po to, by efektywniej poradził sobie z problemem zanieczyszczenia powietrza. Jednym z pomysłów jest właśnie propozycja przystąpienia Nowego Targu do zespołu roboczego pracującego nad projektem lokalnej uchwały antysmogowej. 

Lokalna uchwała antysmogowa – to inicjatywa Urzędu Marszałkowskiego i kilku małopolskich gmin, które zgłosiły chęć przyjęcia u siebie uchwały na wzór tej już funkcjonującej na terenie Krakowa, Wrocławia, czy Sopotu. O ile w Krakowie obowiązuje całkowity zakaz spalania węgla i drewna, Sopot – gdzie uchwała wejdzie w życie w 2024 roku – dopuszcza możliwość korzystania  z kominków, jeśli nie stanowią jedynego źródła ogrzewania, natomiast Wrocław i niektóre uzdrowiska, gdzie uchwała wejdzie w życie w 2028 roku – dopuszcza też ogrzewanie węglem lub drewnem w przypadku braku możliwości podpięcia się do sieci ciepłowniczej lub gazowej.

O tym, jaki kształt i założenia przybierze lokalna uchwała antysmogowa dla małopolskich gmin – zdecydują samorządy, które przystąpiły do zespołu roboczego pracującego nad jej treścią. Są to, póki co: Krzeszowice, Tarnów, Rabka-Zdrój, Oświęcim i Skawina. Treść i założenia uchwały muszą być jednolite dla wszystkich gmin. Jednym z głównych założeń jest likwidacja wszystkich funkcjonujących kotłów na węgiel (w tym również kotłów 5 klasy i spełniających wymogi ekoprojektu) do 1 stycznia 2030 roku. 

-Przystąpienie do zespołu roboczego nie zobowiązuje do podjęcia uchwały, natomiast daje możliwość uczestniczenia w procesie prac nad jej treścią – tłumaczyła mec. Małgorzata Smolak, rekomendując miastu przyłączenie się do roboczej grupy. 

Przyjęcie uchwały planowane jest wstępnie na jesień 2021 roku. Najpierw jej projekt – w formie uchwały kierunkowej – musi poprzeć Rada Miasta, później lokalne uchwały antysmogowe przyjęte zostaną przez Sejmik Województwa Małopolskiego. By móc wprowadzić uchwałę, gmina musi spełniać kilka warunków (miasto spełnia część z nich): mieć zinwentaryzowane źródła ciepła, przeprowadzoną analizę ubóstwa energetycznego, przyjęty program osłonowy dla mieszkańców objętych ubóstwem energetycznym (dopłaty do rachunków) oraz program dotacyjny dla najuboższych (połączony z programem Czyste Powietrze), gdzie dofinansowanie ma wynieść nawet do 100%. 

Korzyści, jakie mają płynąć z przyjęcia uchwały to – poza samą poprawą jakości powietrza – preferencje finansowania ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego w zakresie ochrony środowiska, turystyki, sportu, czy rewitalizacji. Na razie nie ustalono jeszcze, czy będą  to preferencje w postaci większych środków, czy też dodatkowych punktów przyznawanych przy ocenie wniosków.

Radni raczej pozytywnie odnieśli się do propozycji. 

-Mamy już obowiązującą uchwałę antysmogową. Obawiam się, że to jest zbyt radykalne. Jest wiele miejsc w Nowym Targu, gdzie nie ma możliwości podłączenia do gazu czy ciepła sieciowego – stwierdził radny Bartłomiej Garbacz zaznaczając przy tym, że walka o czystsze powietrze jest dla niego sprawą bardzo ważną. 

-Jestem orędownikiem działań radykalnych i myślę, że radykalizacja działań powinna być wprost proporcjonalna do stanu zadymienia miasta. Jesteśmy liderem w kraju i powinniśmy wykazać determinację i szybkie działania – powiedział z  kolei radny Lesław Mikołajski, dodając: Zawsze chciałem iść wzorem Krakowa.

Radna Stefania Drąg-Iłęda zapytała, czy przystąpienie do zespołu  roboczego zwiększyłoby szansę na pozyskanie środków z Urzędu Marszałkowskiego na likwidację kopciuchów. 

-Mamy taki problem, że 5 tys. zł, które oferujemy, to za mało. Wielu osób nie stać na wymianę. Mówiła Pani o 100% dotacjach. Jak to formalnie by się kształtowało? Czy jest szansa, że będziemy mogli pomóc ludziom w większych dopłatach i wymienimy szybciej te kopciuchy? – pytała radna.

-Nie ma jeszcze jasnych decyzji, toczą się negocjacje w sprawie kształtu RPO, ale prawdopodobnie z RPO nie będzie bezpośrednio finansowana wymiana kopciuchów – odpowiedziała mec. Małgorzata Smolak – Jeśli chodzi o możliwość dotacji, pracując blisko z panem burmistrzem staramy się znajdować inne źródła finansowania, które mogłyby być przeznaczone na wymianę kopciuchów. Cały czas toczą się rozmowy na temat programu z NFOŚ (program KAWKA) i z tego, co wiem, Urząd Marszałkowski rozmawia, by można było mieć preferencje z programu Czyste Powietrze. Kwestie finansowania są w toku, ale na pewno te gminy będą brane pod uwagę, jeśli chodzi o wszystkie preferencje.

Radny Leszek Pustówka zapytał ekspertkę o to, czy uchwała będzie dotyczyła również “firm, które zatruwają powietrze”.

-Tutaj jest jednakowe traktowanie. Nie ma znaczenia, czy jest to osoba fizyczna, czy firma. Tak jest w Krakowie, nie ma tutaj rozróżnienia na to, kto ogrzewa – odpowiedziała pani mecenas, dodając, że odstępstwo dotyczy jedynie firm, które mają odrębne zezwolenia na emisję zanieczyszczeń, czyli dużych fabryk, czy ciepłowni.

Radny Krzysztof Sroka poruszył temat związany z odbiorem przez mieszkańców nakazów związanych z uchwałami antysmogowymi. 

-Jak rozmawia się z ludźmi, są rozdrażnieni. Mówią: a, znowu coś wymyślacie, znowu będziecie mi tu dodawać nowe rzeczy… – mówił radny. 

-9 lat to jest naprawdę dużo czasu, żeby wymienić, a Urząd Marszałkowski na pewno zrobi wszystko, żeby jak najwięcej środków na wymianę pieców ściągnąć, aby to nie mieszkańcy ponosili koszt wymiany albo żeby ponosili go w najmniejszym możliwym wymiarze. Bardzo ważna jest komunikacja z mieszkańcami, rozwianie wszelkich wątpliwości. Najgorzej jest, jak rodzi się plotka, że znowu będzie kolejne obciążenie, nie wiadomo kiedy, nie wiadomo co. Ważne jest, aby mieszkańcom dokładnie wytłumaczyć, na co mogą liczyć, jakie obowiązki, ale też jakie korzyści będą mieli z takiej uchwały – odpowiedziała pani mecenas.

Temat ewentualnego przystąpienia Nowego Targu do zespołu roboczego pracującego nad lokalną uchwałą antysmogową powróci podczas kwietniowych komisji. 

Władze Nowego Targu uchwalą lokalną uchwałę antysmogową?