Narastająca antybiotykooporność to jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. W ramach obchodów Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach (18 listopada) oraz Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach (18–24 listopada), sanepid w Nowym Targu apeluje o zwiększenie świadomości na temat rozsądnego stosowania antybiotyków oraz działań zapobiegających rozprzestrzenianiu się opornych na leki drobnoustrojów.

Alarmujące statystyki

Antybiotykooporność powoduje około 4,95 mln zgonów rocznie na świecie, z czego 1,27 mln jest bezpośrednio związanych z bakteriami opornymi na wszystkie dostępne antybiotyki. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe to jedno z 10 największych globalnych zagrożeń zdrowotnych. Coraz więcej zakażeń, takich jak zapalenie płuc, gruźlica czy sepsa, staje się trudnych lub wręcz niemożliwych do wyleczenia.

Przyczyny i konsekwencje

Głównym powodem rosnącej antybiotykooporności jest nadmierne i niewłaściwe stosowanie antybiotyków – zarówno w medycynie, jak i weterynarii oraz hodowli zwierząt. Powszechne błędy to przepisywanie antybiotyków na infekcje wirusowe, zbyt długie terapie oraz stosowanie leków o szerokim spektrum działania. Brak działań ograniczających nadużywanie tych leków i niedostateczne badania nad nowymi preparatami doprowadziły do wyselekcjonowania tzw. „superbakterii”, odpornych na większość dostępnych terapii.

Jak przeciwdziałać?

Eksperci wskazują na konieczność działań edukacyjnych i profilaktycznych:

• Pacjenci: Stosowanie antybiotyków wyłącznie na zlecenie lekarza, przestrzeganie zaleceń dotyczących długości terapii oraz zapobieganie infekcjom poprzez higienę i szczepienia.
• Personel medyczny: Przepisanie antybiotyków jedynie w uzasadnionych przypadkach, monitorowanie infekcji i prowadzenie dialogu z pacjentami na temat zagrożeń wynikających z niewłaściwego stosowania leków.
• Decydenci i instytucje: Tworzenie krajowych planów działania, wzmocnienie nadzoru nad stosowaniem antybiotyków oraz inwestowanie w badania nad nowymi lekami i narzędziami diagnostycznymi.

Europejskie i globalne inicjatywy

W 2008 roku Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) ustanowiło Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Od 2018 roku obchody rozszerzono na cały tydzień dzięki Światowej Organizacji Zdrowia. Tegoroczna kampania odbywa się pod hasłem „Edukacja. Wsparcie. Działaj teraz” i ma na celu mobilizację społeczeństwa do odpowiedzialnego stosowania antybiotyków.

Co możemy zrobić?

Każdy może przyczynić się do ograniczenia antybiotykooporności. Ważne jest przestrzeganie zasad higieny, rozsądne korzystanie z leków oraz promowanie wiedzy wśród bliskich. Jak podkreśla sanepid w Nowym Targu, jedynie wspólne działania mogą zapobiec powrotowi do „ery przedantybiotykowej”, gdy zwykłe zakażenia stanowiły śmiertelne zagrożenie.

Więcej informacji oraz materiały edukacyjne dostępne są na stronie: antybiotyki.edu.pl.