36 lat temu nie myślano jeszcze, co począć z „nieszczęsnym darem wolności” – to był czas walki o suwerenność. 13. Grudnia 1981 r. w jedną noc milicja i Służba Bezpieczeństwa aresztowały prawie 3 tys. osób. Do „ośrodków odosobnienia w trwającym ponad półtora roku stanie wojennym trafiło w sumie ok. 10 tys. osób.

Ponad 100-osobowa jest lista śmiertelnych ofiar stanu wojennego – zastrzelonych w kopalni „Wujek” lub podczas demonstracji w różnych miastach Polski, pobitych w czasie przesłuchań, utopionych w rzekach, przepuszczonych przez „ścieżki zdrowia” w ośrodkach odosobnienia. Innych działaczy dotykały represje w postaci zwolnienia z pracy, szykan, gróźb, szantaży, jeśli nie zaprzestaną wrogiej ustrojowi aktywności. Próba obalenia ustroju PRL w trybie doraźnym sądów wojskowych była przestępstwem wobec reżimu komunistycznego, za które groził wyrok do kary śmierci włącznie.

Wiele rodzin straciło wtedy podstawy bytu. Trudno policzyć osoby, które po ogłoszeniu stanu wojennego i zerwaniu łączności telefonicznej zmarły, bo nie dało się zadzwonić po karetkę, bo nie dojechało do nich pogotowie.

Szacuje się, że w epoce „Solidarności” i stanu wojennego, na fali emigracji politycznej, wyjechało z Polski ponad milion ludzi – przeważnie młodych i dobrze wykształconych.

Po ciosie zadanym „Solidarności” w grudniu ’81 roku naród długo leczył rany, a wiele krzywd do tej pory nie zostało rozliczonych.

Jednocześnie czas stanu wojennego to czas niepowtarzalnego codziennego heroizmu, mnóstwa aktów bezinteresownej pomocy o wzajemnej życzliwości wśród ludzi, wsparcia udzielanego rodzinom represjonowanych.

Pamięć o tym wszystkim przechowują ci, którzy 13. Grudnia zgromadzili się na Mszy św. i przed Krzyżem. Wiązanki składały tam władze powiatu i miasta, Związku Podhalan, Rycerzy Kolumba, Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Grupy Mieszkańców PAMIĘĆ. Przekazali je także parlamentarzyści. Wartę przy Krzyżu zaciągnęła Grupa Rekonstrukcji Historycznych Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica”.

Potem uczestnicy obchodów ponurej rocznicy palili znicze, układając je na ziemi w kształt krzyża.

/asz