Józef Staszel urodził się w 1933 roku, w Maruszynie. Nauki pobierał w Szaflarach, w Liceum im. Seweryna Goszczyńskiego i w Średniej Szkole Pedagogicznej w Nowym Targu, potem w Akademii Górniczo-Hutniczej i – podyplomowo – w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Z początkiem lat pięćdziesiątych nakaz pracy zawiódł go na Białostocczyznę. Po powrocie na Podhale pracował jako konstruktor w Wytwórni Części Zamiennych Nowotarskich Zakładów Przemysłu Skórzanego „Podhale”. Z tych lat pochodzą jego konstrukcyjne patenty, np. stalowy nóż do obróbki skór. Próbował też skonstruować silnik bezkorbowodowy.

Jako nauczyciel przedmiotów ścisłych trafił do Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych w Nowym Targu i tej szkole dyrektorował przez cztery lata, do roku 1973, kiedy rozpoczął nauczycielską pracę w Zespole Szkół Technicznych. Z największą szkołą średnią na Podhalu związany był do emerytury.

Wciąż czynny i na emeryturze, w kadencji 1998 – 2002 był radnym Powiatu Nowotarskiego. Jego publikacje znalazły się w materiałach konferencyjnych, m.in. Kongresu Regionalnych Towarzystw Kultury, w pracach zbiorowych, popularnych małopolskich dziennikach i czasopismach regionalnych. Udział w krajowych i międzynarodowych konkursach lutniczych przyniósł mu wiele wysokich nagród.

Wraz z żoną Marią współorganizował i prowadził sześć zespołów regionalnych. To „Śwarni”, „Turlicki”, „Mali Śwarni”, „Maniowianie”, „Watra” w Bańskiej Wyżnej (z którego wywodzi się m.in. słynna Megitza – Małgorzata Babiarz), Zespół im. Stanisława Bafii w Bańskiej Niżnej. W studenckich latach udzielał się także w akademickim zespole „Skalni” w Krakowie. Zakładał zespół także w wojsku, w Drawsku Pomorskim.

Przez dwie kadencje, w latach 1979 – 84, był prezesem Zarządu Głównego Związku Podhalan. Honorowe Członkostwo Związku Podhalan przyznano mu w roku 1990. Funkcję wiceprezesa Krajowej Rady Regionalnych Towarzystw Kultury pełnił w latach 1991 – 97. To on był inicjatorem wprowadzenia do polskich szkół obowiązkowego przedmiotu „Wychowanie regionalne”. Wśród wielu nagród i odznaczeń, którymi przez lata był honorowany za swoją społeczną działalność, przypomnieć trzeba: dwukrotnie przyznawaną nagrodę ministra kultury i sztuki, nagrodę im. Oskara Kolberga, Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej i cały szereg odznak „Za zasługi”.

Jeszcze wraz z małżonką Marią zdobył tytuł i nagrodę „Aktywny 2011”. Trzy lata później został Honorowym Prezesem Towarzystwa Przyjaciół Dziecięcego Zespołu „Mali Śwarni”.

Oprócz lutnictwa, w którym pan Józef osiągnął profesjonalny poziom, jego zamiłowaniami były też pszczelarstwo, narciarstwo, historia Polski, historia ruchu regionalnego i… hodowla kóz.

Był jednym z najbardziej znanych i zasłużonych dla Podhala regionalistów. Zasłynął jako organizator góralskiego powitania Ojca Świętego Jana Pawła II na nowotarskim lotnisku podczas pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny. Do wielkiego, góralskiego grania i śpiewania przygotował wtedy 100-osobową muzykę, stworzył teksty śpiewek. W młodych przez lata rozbudzał miłość do gwary, muzyki i małej ojczyzny; uczył stawiać taneczne kroki. Z żoną przeżyli w zgodzie 53 lata.  

Podczas benefisu obchodzonego w 2017 roku Józef Staszel został uhonorowany aż trzema medalami: Polonia Minor, Medalem Pamiątkowym Podhala oraz medalem z wizerunkiem św. Katarzyny od władz miasta.

(asz)