Kamery live
prognoza pogody

Kapliczki do remontu

7 marca 2016 13:47

Gmina Miasto Nowy Targ, w ramach czwartej edycji konkursu „Kapliczka 2016” skierowanego do samorządów złożyła wniosek do Województwa Małopolskiego na konserwację kapliczki Św. Jana Kantego oraz kapliczki Św. Jana Nepomucena. Pierwsza z nich znajduje się na nowotarskim Rynku, kolejna przy moście na Czarnym Dunajcu.

Kapliczki do remontu

Wnioskowana wysokość pomocy finansowej Kapliczki Św. Jana Kantego to: 19 920,46 zł, wysokość środków własnych 6640,14. Wnioskowana wysokość pomocy finansowej Kapliczki Św. Jana Nepomucena 15 315,35 zł, wysokość środków własnych 5 105,11. Na odnowę każdego obiektu można uzyskać do 20 tys. zł, ale nie więcej niż 75 proc. wartości zadania.

 

Kapliczka Św. Jan Kanty

Rzeźba kamienna znajdująca się na płycie nowotarskiego Rynku powstała z inicjatywy radnego Ignacego Moczydłowskiego w 1904 roku. Rzeźba przedstawia postać Św. Jana Kantego ubranego w szaty kapłańskie i klęczącą z lewej strony u jego stóp postać dziewczyny trzymającej rozbity dzban, którego odłamki leżą na podstawie. Rzeźba eksponowana jest na postumencie wysokości 325 cm pod miedzianym daszkiem. Pełnoplastyczna, wolnostojąca bryła rzeźbiarska wykonana jest w wapieniu pińczowskim, polichromowana. Nawiązuje do powszechnie znanej legendy z życia Św. Jana Kantego, która opowiada jak to profesor Akademii Krakowskiej cudownie skleił gliniany dzbanek rozbity przez dziewczynę spod krakowskiego Łobzowa. Jest to akademicka, bardzo poprawnie rzeźbiarsko wykonana kompozycja z dużą dbałością o detal, powierzchnia kamienna gładzona. Przedstawia stojącą w lekkim kontrapoście ( na prawej nodze, lewą ma wysuniętą ku przodowi) postać mężczyzny w średnim wieku, o brązowych włosach, z zarostem. Na ramionach ma zarzuconą czarną, profesorską togę z czerwoną podpinką i białym, futrzanym kołnierzem, pod nią ma czarną sutannę, na głowie czarny czworoboczny biret. Z jego prawej strony klęczy na swym prawym kolanie młoda dziewczyna trzymająca w obu dłoniach rozbity dzban, którego fragmenty leżą na podstawie. Jan Kanty spogląda w dół ku dziewczynie, a ona odchylając ku górze głowę spogląda na niego. Święty prawą ręką, w geście pocieszenia, dotyka ramienia dziewczyny, otwarta dłoń lewej ręki unosi nad rozbitym dzbanem. Młoda dziewczyna o brązowych włosach ubrana jest w białą sukienkę, na niej ma jasno zielony gorset. Podstawę rzeźby stanowi ośmiokątna płyta z rytym napisem na frontowej listwie: 

Św. JAN KANTY.

Kompozycja rzeźbiarska z kapliczki to dobrej klasy rzeźba, wykonana przez biegłego w swym rzemiośle artystę, z dobrą znajomością anatomii i warsztatu kamieniarskiego. Kapliczka Św. Jana Kantego została poświęcona 11 września 1904 roku przez proboszcza Hrabiego Ks. Kanonika Michała Wawrzynowksiego. W czasie budowy kapliczki, latem 1904 roku, pod jej fundamentem umieszczono w szklanej rurze a następnie cynkowej pergamin z napisem „ W imię Boga”. Kapliczka ta została wystawiona w niepamiętnym (..?) a według podania na pamiątkę cudownego ocalenia biorących udział w procesji… przez ks. Jana Kantego przy zapadnięciu się ziemi w miejscu, na którym kapliczka ta stoi- została staraniem Ignacego Moczydłowskiego, rządów burmistrza m. Nowego Targu Mikołaja…r p. 1904 od fundamentów odnowiona a sama figura ŚW.  Jana Kantego w miejsce drewnianej, z kamienia pińczowskiego wyrzeźbioną. Dzisiejsza kapliczka miała prawdopodobnie kilka swych poprzedniczek, które odnawiano lub wymieniano na nowe. Obecna kapliczkę postawiono po wielkim pożarze nowotarskiego rynku, który miał miejsce w 1784 roku. Na planie katastralnym, który wykonano po odbudowie miasta w 1846 roku, w zachodniej części rynku zaznaczona jest kapliczka w otoczeniu czterech drzew. W prześwicie starej kapliczki rysuje się na tle jasnego nieba wyraźny kontur rzeźby Św. Jana Kantego i klęczącej u jego stóp postaci dziewczyny. Rzeźba pochodząc a z 1904 roku powtarza ogólny schemat kompozycyjny poprzedniej rzeźby, drewnianej.

 

Kapliczka Św. Jan Nepomucen

Figura stojąca przy moście na potoku Czarny Dunajec wykonana z piaskowca, otoczona ozdobionym ogrodzeniem. Przedstawia św. Jana Nepomucena jako kanonika. Święty trzyma skośnie w obu rękach krucyfiks zwrócony skrzyżowaniem ku prawej stronie. Postać stoi na kamiennym cokole ozdobionym płaskorzeźbami, przedstawiające związane szarfy, a niżej „drzwi otoczone niebieskim obłokiem”. W dolnej części znajduje się inskrypcja w języku łacińskim oraz nazwiska fundatorów. 

Rys historyczny. Początkowo datowana była na przełom XVIII/XIX w. jednak ostatnie badania archiwalne nie potwierdzają tej tezy. Brak jest bowiem jej symbolu na tzw. Mapie Miega i Singera z l. 1779-1782. Podobnie  jest na kolejnych planach miasta m.in. z 1846 r. oraz z roku 1854. W miejscu gdzie obecnie znajduje się kamienny most w połowie XIX w. znajdowała się wyspa, co powodowało, iż przeprawa przez szeroki w tym miejscu potok, odbywała się w zasadzie po dwóch drewnianych mostach.  W końcu lat 80-tych XIX w. wybudowany został nowy jedne duży most drewniany. Z tego właśnie okresu pochodzi pierwsze zachowane zdjęcie figury. Zostało one zamieszczone na karcie korespondencyjnej wydanej nakładem Wł. Dudzińskiego w 1898 r. Nie co światła na datę powstania samej figury, mogą natomiast rzucić nazwiska jej fundatorów. Otóż jak wynika z zachowanej na cokole inskrypcji byli nimi Panowie: F. Reks, Nałęcz i A. De Udrys. Byli to prawdopodobniej urzędnicy austriaccy, skierowani do Nowego Targu, aby obsadzić urzędy cesarskie w mieście. Brak jest informacji urzędnikach o takich nazwiskach w okresie autonomii galicyjski tj. od roku 1867 do 1918. Wszystko zatem wskazuje, iż pracowali oni najpewniej w okresie przed autonomicznym. Można zatem przyjąć ostrożną hipotezę, iż figura powstała po 1854 r. (brak jest jej na planie z tego roku) a przed drugą połową lat. 80-tych XIX w., kiedy wybudowano nowy most. Interesujący ślad dotyczący jednego z fundatorów tj. A .dr Udrysa, znajduje się na Litwie. Tam bowiem znajdowały się korzenie rodziny, która wyemigrowała do Austrii, najprawdopodobniej w drugiej połowie XVIII w. W tradycji rodzinnej zachował się przekaz, mówiący, iż jej członkowie fundowali figury św. Jana Nepomucena  w miejscach w których przyszło im żyć i pracować. Jedną z nich jest właśnie figura w Stolicy Podhala. W drugiej połowie lat 90-tych XX w. miasto odwiedził potomek fundatora, który przekazał tą informację. Na cokole figury znajduje się interesująca łacińska sentencja: LAVDATE DOMINUM IN SANCTIS EIUS tj. w tłumaczeniu „Chwalcie Pana w jego świętych.

źródło: UM Nowy Targ

 

NT24TV 07.03.2016
Komentarze

Napisz komentarz

Komentarze muszą najpierw zostać zaakceptowane przez administratora. Redakcja nowytarg24.tv nie odpowiada za treść komentarzy internautów.

Zobacz również