Wielu działaczy pierwszej „Solidarności” już pośród nas nie ma. Dla nich była minuta ciszy i zadumy. Tym ważniejsza jest pamięć o tych, którzy nieraz bardzo wysoką osobistą cenę płacili za determinację i odwagę sprzeciwu. Bez nich Niezależny Samorządny Związek Zawodowy – obejmujący 10 milionów ludzi – nie zdołałby zapoczątkować polskiej transformacji, opuszczenia przez wojska radzieckie naszych granic i kruszenia murów.

Inicjatywa sprowadzenia wystawy IPN-u – złożonej z części ogólnej, małopolskiej i regionalnej – należy do oddziału nr 6 Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” w Nowym Targu, na czele z Leszkiem Jankowskim. Reprezentacyjnego miejsca użyczył burmistrz Grzegorz Watycha. Z krakowskiego Oddziału IPN-u przyjechał jego dyrektor – dr Filip Musiał. Swoich przedstawicieli na nowotarskim otwarciu miał i Zarząd Regionu Małopolskiej „Solidarności”.

To, co miało być briefingiem na rynku, w rzeczywistości wypadło o wiele okazalej – dzięki obecności przedstawicieli Zarządu Regionu Małopolska NSZZ „Solidarność”, pocztów sztandarowych, władz miasta, gminy i powiatowych radnych, Związku Podhalan, Rycerzy Kolumba, duchowieństwa, dyrektorów szkół, reprezentantów wielu miejskich jednostek i Grupy Mieszkańców PAMIĘĆ oraz młodych wokalistów ze Studia Piosenki SEPTYMA Doroty Kret. Ci ostatni nadali otwarciu charakteru swoimi wykonaniami „Nielegalnych kwiatów”, „Tolerancji”, „Nadziei Solidarności”.  

Najważniejsza była jednak była obecność związkowców z heroicznymi okresami działalności w życiorysach – jak zasłużeni działacze: Jadwiga Pilch z Zubrzycy, Marian Gołczyński i Halina Bańka z Nowego Targu; jak internowani w stanie wojennym Grażyna Kukulska i Krzysztof Owczarek – współzałożyciel struktur „Solidarności” w liczącym wtedy 10 tysięcy pracowników nowotarskim kombinacie. Niektórzy, jak Tadeusz Morawa, przynieśli fotograficzną dokumentację ze strajków, zdjęcia z Anną Walentynowicz i innymi liderami ruchu.

Na podhalańskiej planszy wystawy znalazły się zdjęcia z wizyty sygnatariuszy porozumień sierpniowych na nowotarskim lodowisku – Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Andrzeja Gwiazdy w październiku 1980 roku i ze strajku ostrzegawczego w NZPS „Podhale” z marca ’81 roku. Dyrektor krakowskiego Oddziału IPN-u spotkał się jednak z kontrowersjami dotyczącymi umieszczenia na solidarnościowej wystawie zdjęcia oddziału Józefa Kurasia „Ognia”.  

Najbardziej uroczystym momentem stało się wręczenie pamiątkowych Medali 40-lecia „Solidarności”. Pośmiertnie przyznane one zostały dwom kapłanom. Pierwszy z nich to zmarły w 2009 roku ks. prałat Franciszek Juraszek – dziekan nowotarski i wieloletni proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, gospodarz wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II na lotnisku w czerwcu 1979 roku, kapelan Armii Krajowej, „Solidarności” i Klubu Inteligencji Katolickiej, który wspierał materialnie rodziny internowanych i zwalnianych z pracy. Drugim uhonorowanym Medalem 40-lecia jest zmarły w ubiegłym roku ks. kanonik Jerzy Leśko – wikary nowotarskiej parafii Św. Katarzyny w latach osiemdziesiątych i organizator Mszy św. w intencji Ojczyzny podczas stanu wojennego, kapelan żołnierzy wyklętych, zaangażowany w pomoc dla służby ochrony grobu ks. Popiełuszki w Warszawie.   

Medale Pamiątkowe i dyplomy odebrali również przedstawiciele organizacji związkowych z różnych miejscowości powiatu. Charakter ich działalności jest już inny niż w heroicznym okresie „Solidarności”, ale wyrosły z tego samego etosu. I dopiero przy okazji takiej jak IPN-owska wystawa widać, że wciąż jest to aktywna struktura w obszarze Nowotarszczyzny.

W finale plenerowego wernisażu nie brakło okazałego tortu z solidarnościową symboliką.

(asz)