Obchody rozpoczęły się uroczystą Mszą św. w kościele św. Katarzyny – wyjątkową, gdyż przypadającą na podwójne święto: państwowe i kościelne. W kazaniu ks. proboszcza Zbigniewa Płachty sporo było nawiązań do historii Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół”, powstałego w okresie zaborów, z silnymi dążeniami niepodległościowymi, zdelegalizowanego i zakazanego na cały okres komunizmu. To właśnie ta prężnie działająca organizacja była pierwszym gospodarzem i użytkownikiem gmachu i choć od blisko 70 lat znajduje się w nim siedziba szkoły, jest ona niezmiennie nazywana przez nowotarżan “Sokołem”, co jest pięknym upamiętnieniem przedwojennej, bardzo bogatej historii budynku. To właśnie z Sokołem wiąże się wiele wydarzeń, niezwykle istotnych dla rodzącej się świadomości patriotycznej i idei wolnościowych w Nowym Targu. 

Tuż po Mszy św. nastąpił przemarsz pocztów sztandarowych pod budynek Sokoła, gdzie dyrektor Zespołu Szkół nr 1 im. Władysława Orkana Grzegorz Józefczyk powitał gości, wygłoszono oficjalne przemowy, a ksiądz proboszcz dokonał odnowienia poświęcenia budynku. Zanim zaproszono do wnętrza szkoły, gdzie w auli zorganizowana została wystawa  fotograficzna poświęcona historii budynku, na Placu Słowackiego nieopodal szkoły wspólnie posadzono “Dąb wolności”. Ten symboliczny gest miał upamiętnić nie tylko 110-lecie poświęcenia i otwarcia budynku, ale również 100-lecie Odzyskania Niepodległości. Jubileusz organizowany jest bowiem pod oficjalnym szyldem “Niepodległa”, wpisując się doskonale w założenia ogólnokrajowego programu. 

Dla burmistrza Grzegorza Watychy, uroczystość miała częściowo osobisty charakter – sam jest bowiem absolwentem Sokoła:

– Chciałem zwrócić się dziś do wszystkich jako burmistrz, ale przede wszystkim jako absolwent tej szkoły, gdyż równo 25 lat temu opuściłem jej mury, kończąc Technikum Przemysłu Skórzanego, ze specjalnością garbarstwo – futrzarstwo. Dziś tej specjalności już nie ma, ale są inne kierunki, współczesne. Można powiedzieć, że na naszych oczach dokonała się zmiana cywilizacyjna. Wchodząc w mury Sokoła czuje się tę historię, czuje się, że bierze się udział w sztafecie pokoleń, która uczestniczy w procesie nauki, wychowania w tym zacnym budynku, który dzięki wysiłkom starostwa pięknie wygląda, a po rozbudowie będzie jeszcze dostojniejszy. Kłaniam się nisko Paniom i Panom profesorom i życzę miłego świętowania tej pięknej rocznicy.

W uroczystości wziął również udział wicestarosta Władysław Tylka, Przewodniczący Rady Miasta Andrzej Rajski, prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan Andrzej Skupień oraz prezes zakopiańskiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół Stanisław Marduła, który przybył na uroczystości wraz z żoną Alicją- oboje ubrani byli w reprezentacyjne mundury Sokoła. Stanisława Mardułę również łączą z nowotarskim Sokołem więzi osobiste – jest absolwentem istniejącego w ramach szkoły w latach 1959-1975 Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych, wówczas jedynego w Polsce o takim profilu. Po 1975 roku , technikum zostało przeniesione jako jedna ze specjalizacji do zakopiańskiej szkoły Kenara.

– Miejsce, w którym się znajdujemy, jest dla mnie szczególne, również dlatego, że pamiętam, jak 20 lat temu  byłem obecny na uroczystości odsłonięcia liter na frontonie gmachu Sokoła. One odnalazły się wtedy gdzieś na strychu. Istniały wówczas plany, jeszcze przedwojennych członków Sokoła, żeby gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego w Nowym Targu reaktywować. Jakoś do tego nie doszło, ale życzę nowotarżanom i środowisku nowotarskiemu, by się to udało. Była to jedna z największych sokolni na terenie Małopolski – zaraz po Krakowie i Nowym Sączu. Wszystkie inne miasta, włącznie z wsią Zakopane, miały sokolnie mniejsze – mówił prezes zakopiańskiego gniazda PTG Sokół – Serdecznie gratuluję i dziękuję za to, że państwo dbacie o  ten budynek i że tak, jak za moich czasów nie mówiło się inaczej jak: do Sokoła, w Sokole. Później może troszeczkę mówiło się “w skórzaku”, ale chwalić Pana Boga, z powrotem mówi się: w Sokole. Poza tym, tak jak pan burmistrz wspomniał, skórzaka już nie ma, a Sokół nadal jest. 

Głos zabrał też Andrzej Skupień, prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan podkreślając, jak ważne jest przypominanie właśnie teraz czasów poprzedzających moment odzyskania niepodległości tu, na Podhalu tak, by znać kontekst tego przełomowego dla Polski wydarzenia. 

-Chciałem podziękować za to, że organizując tę uroczystość nie zabocyliście o ruchu regionalnym, bo te nasze rocznice się przeplatają: 110-lecie powstania tego budynku, 100-lecie Odzyskania Niepodległości, a w przyszłym roku 100-lecie powstania Związku Podhalan tu właśnie w Nowym Targu – mówił prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan, zapraszając jednocześnie na przyszłoroczne uroczystości. 

Budynek Sokoła, w momencie powstania był bardzo nowoczesny – z kanalizacją, instalacją elektryczną i bieżącą wodą. Pierwotnie miał  służyć celom Towarzystwa – znajdowały się w nim sale gimnastyczne, organizowano tam również wieczornice literackie, muzyczne i teatralne, to właśnie w budynku “Sokoła” w 1912 roku zaczęło funkcjonować pierwsze kino w Nowym Targu. W latach poprzedzających wybuch I wojny światowej, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” przekształciło się w organizację paramilitarną przygotowującą młodzież do walki o niepodległość Polski. Nie inaczej było w Nowym Targu.

W czasie I wojny światowej w budynku działał szpital wojskowy, stacjonowało w nim wojsko i żandarmeria, a w okresie międzywojnia w Sokole znajdowało się m.in. Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie. W latach 1939- 1945 – budynek użytkowali Niemcy. To właśnie z tego okresu pochodzą tarasy z północnej strony budynku. W 1951 roku budynek stał się siedzibą szkoły, gdzie młodzież z całego Podhala kształciła się w takich zawodach, jak: krawiec, tkacz, kuśnierz, szewc, kaletnik, obuwnik, garbarz, na które wówczas było w Nowym Targu zapotrzebowanie. Współcześnie w mieszczącym się w budynku Sokoła Zespole Szkół nr 1, profile kształcenia są już diametralnie inne. Oferta technikum obejmuje logistykę, organizację reklamy, informatykę, technologię odzieży, fototechnikę, cyfrowe procesy graficzne i przemysł mody. Z dawnych zawodów, dziś pozostało jedynie krawiectwo. 

/os

źródło informacji historycznych: Zespół Szkół nr 1 w Nowym Targu